ตัวอย่างกิจกรรมสร้างพื้นที่ปลอดภัยทางใจในองค์กร กิจกรรม “ทุบดอกไม้ คลายใจ เข้าใจตนเอง”

ระยะเวลาในการจัดกิจกรรม : 1 – 1.30 ชั่วโมง

จุดประสงค์

• เป็นพื้นที่ปลอดภัยให้ได้ระบายความรู้สึกภายในจิตใจ
• เสริมสร้างสมาธิ จดจ่ออยู่กับการงานตรงหน้า
• รับรู้อารมณ์และความรู้สึกนึกคิดของตนเอง
• สะท้อนตนเอง (Self-reflection) เพื่อความเข้าใจในตนเอง
• สัมผัสความงามของงานศิลปะที่ตนเองสร้างสรรค์ขึ้น
• เสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้เข้าร่วมกิจกรรม

อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม

• ถุงผ้าหรือกระเป๋าผ้าสีขาว ขนาดตามต้องการ
• อุปกรณ์สำหรับทุบ เช่น ค้อน ค้อนไม้
• แผ่นพลาสติก ขนาดที่สามารถใส่ในถุงผ้าหรือกระเป๋า สำหรับรองไม่ให้สีของดอกไม้ซึมลงกระเป๋าอีกด้าน
• แผ่นสติกเกอร์ใส หรือเทปกาวใส
• ดอกไม้ ใบไม้ ที่มีสีสันและรูปร่างหลากหลาย
• Post-it หรือกระดาษโน้ต ปากกา

กระบวนการ

ขั้นนำ

1. จัดโต๊ะและเก้าอี้สำหรับทำกิจกรรมตามความเหมาะสมของสถานที่ จัดเตรียมถุงผ้า ค้อน แผ่นพลาสติกรอง และสติกเกอร์ใส/เทปกาวใส วางไว้ประจำโต๊ะ

2. ผู้นำกิจกรรม/กระบวนกร ชวนผู้เข้าร่วมกิจกรรมทำสมาธิร่วมกัน 3 นาที ด้วยการหลับตา ใครหลับตาแล้วรู้สึกอึดอัดให้มองต่ำหรือมองพื้น สูดลมหายใจเข้าออกลึกๆ

3. ผู้เข้าร่วมกิจกรรมเขียนความรู้สึกก่อนเริ่มกิจกรรมลงบน Post-it แล้วนำมาติดบนบอร์ดด้านหน้า

ขั้นทำ

4. อธิบายวิธีการทำกิจกรรม โดยให้แต่ละคนออกไปหยิบดอกไม้หรือใบ้ไม้ที่ชอบเพื่อมาทำลวดลายบนถุงผ้า อาจจะเดินไปดูดอกไม้แล้วกลับมาออกแบบก่อน แล้วค่อยออกไปหยิบดอกไม้ หรือจะหยิบดอกไม้มาก่อนแล้วค่อยออกแบบก็ได้

5. จัดวางดอกไม้หรือใบไม้ในตำแหน่งที่ต้องการ แล้วนำเทปใสมาปิดทับ จากนั้นใช้ค้อนทุบบริเวณดังกล่าว เมื่อสังเกตเห็นสีติดผ้าแล้วให้ดึงเทปใสออก

ขั้นสะท้อนการเรียนรู้

6. นั่งล้อมวงเป็นวงกลม เมื่อได้ยินเสียงระฆัง ให้ลุกขึ้นเดินอย่างอิสระภายในวงกลม พอได้ยินเสียงระฆังให้หยุด แล้วผลัดกันแนะนำตัวกับคนตรงหน้า เช่น ชื่อเล่น บ้านเกิด แผนก สีที่ชอบ อาหารที่ชอบ งานอดิเรก ทำซ้ำอีก 3-4 รอบแล้วนั่งลง

7. แต่ละคนผลัดกันนำเสนอผลงานของตนเอง พร้อมบอกเล่าความรู้สึกและประสบการณ์ที่ได้รับจากการร่วมกิจกรรม 3 ช่วงเวลา คือ ก่อนทำ (รู้สึกอย่างไร) ขณะทำ (รู้สึกอย่างไร เกิดอะไรขึ้น ทุบแรงหรือเบา การทุบแต่ละครั้งเป็นอย่างไร เห็นอะไรในตัวเอง ฯลฯ) และหลังทำ เสร็จแล้วเห็นผลงานของตนเอง (รู้สึกอย่างไร)

8. สรุปการเรียนรู้ด้วยกิจกรรม “ขอ 3 คำ” ให้แต่ละคนเขียนสิ่งที่ได้เรียนรู้ลงบน Post-it แล้วนำมาติดบนกระดานด้านหน้า ผู้นำกิจกรรมอ่านข้อความบน Post-it ให้ทุกคนฟังร่วมกัน (ถ้ามีจำนวนมาก อาจเลือกอ่านเพียงบางส่วน)

9. Check out ด้วยการทำสมาธิร่วมกัน 3 นาที แล้วร่ำลา

เคล็ดลับการออกแบบกิจกรรม

สร้างพื้นที่ปลอดภัยทางใจ ออกแบบกิจกรรมและสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลาย เป็นกันเอง เพื่อเปิดพื้นที่ให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมรู้สึกเป็นตัวของตัวเองได้ รู้สึกปลอดภัยมากพอที่จะแสดงความรู้สึกและความคิดเห็นได้โดยไม่กังวลที่จะถูกตัดสิน

ฝึกฝนการรู้เท่าทันจิตใจตนเอง ออกแบบกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้ได้กลับมาอยู่กับตัวเอง สังเกตอารมณ์ความรู้สึกของตนเองที่เกิดขึ้น กิจกรรมเช่นนี้เป็นจุดเริ่มต้นให้รู้เท่าทันตนเอง ซึ่งการเรียนรู้ฝึกฝนเพื่อเท่าทันอารมณ์ของตนเองจะนำไปสู่ความสามารถในการจัดการตนเอง และเพิ่มความรู้สึกมั่นคงในจิตใจที่ค่อย ๆ สั่งสมขึ้นกลายเป็นความเข้มแข็งจากภายในได้ในที่สุด