“การพัฒนาคน" ในโลกธุรกิจที่หมุนเร็ว

บริษัท ไทยสเตนเลสสตีล จำกัด ผู้ผลิตและจำหน่ายเครื่องครัวคุณภาพตรา "ซีกัล" (Seagull) และ "จรวด" (Rocket) ได้แสดงให้เห็นอย่างเด่นชัดว่า การพัฒนา “องค์กรสุขภาวะ” มีหัวใจสำคัญคือการดูแล “คน” โดยเริ่มต้นจากความเชื่อมั่นว่า "สุขภาวะ" ควรถูกบูรณาการเข้าไปในวัฒนธรรมองค์กร ไม่ใช่เพียงโครงการชั่วคราว แต่เพื่อสร้างความมั่นคงทั้งในมิติกาย ใจ สังคม และสติปัญญา ทุกคนในองค์กรควรมีส่วนร่วมลงมืออย่างมีเป้าหมาย มีการดำเนินกิจกรรมต่างๆ ที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตคนในองค์กรอย่างเป็นรูปธรรม ส่งผลให้พนักงานมีความสุขและผูกพันกับองค์กรมากขึ้น มีความภาคภูมิใจในการทำงานจากการได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมที่มีความหมายและดีต่อใจ

กระบวนการดำเนินงานองค์กรต้นแบบด้านสุขภาพจิต

1. การกำหนดนโยบายสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร

กำหนดนโยบายด้านสุขภาวะอย่างชัดเจน โดยถือว่าสุขภาพของพนักงานคือหัวใจของการพัฒนาองค์กร นโยบายสุขภาวะจึงไม่ได้เป็นแค่ CSR แต่บรรจุอยู่ในแผนธุรกิจประจำปี ภายใต้แนวคิด “Happy Workplace” และ “องค์กรคุณธรรม” โดยเฉพาะในมิติจิตใจมีการส่งเสริมความสมดุลระหว่างงานและชีวิต รวมถึงการสร้างวัฒนธรรมการดูแลคนด้วยใจ

2. จัดตั้งคณะทำงานด้านการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร

ในระยะแรก ฝ่ายทรัพยากรบุคคลเสนอแผนและบริหารโครงการ ต่อมาเปลี่ยนเป็นการรับอาสาสมัครจากพนักงานทุกระดับเข้าร่วมคณะทำงาน ซึ่งเป็นกลไกที่เปิดกว้าง ส่งเสริมให้พนักงานรู้สึกเป็นเจ้าของ และร่วมดูแลสุขภาวะของกันและกัน ช่วยลดความห่างระหว่างระดับภายในองค์กรและสร้างบรรยากาศทางใจที่อบอุ่น

3. ได้รับงบประมาณสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร

จัดสรรงบประมาณเฉลี่ยปีละ 4 ล้านบาท สำหรับกิจกรรมต่างๆ ที่ส่งเสริมสุขภาวะ โดยเฉพาะกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับจิตใจ เช่น การจัดชมรม การเช่าสถานที่ และการใช้พื้นที่ภายในโรงงานโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย เพื่อให้พนักงานสามารถเข้าร่วมได้โดยไม่รู้สึกเป็นภาระ และรู้สึกถึงการสนับสนุนจากองค์กรอย่างจริงใจ

4. มีการกำหนดเป้าหมายของการประเมินผลที่ชัดเจน

มุ่งเน้นสร้างสุขภาวะทางใจผ่านโครงการ “NEXT” โดยใช้หลักการขององค์กรแห่งความสุข (Happy Workplace) เป้าหมายของการประเมินจึงครอบคลุมถึงระดับความเครียด ความสุข ความพึงพอใจในการทำงาน และความรู้สึกผูกพันกับองค์กร โดยไม่มองสุขภาพใจเป็นเรื่องรอง แต่เป็นส่วนสำคัญของคุณภาพชีวิตการทำงาน

5. มีตัวชี้วัดที่ชัดเจน วัดผลได้

ใช้เครื่องมือที่ได้มาตรฐานจากหน่วยงานรัฐ เช่น แบบประเมินจากกรมสุขภาพจิต และ สสส. ซึ่งมีตัวชี้วัดที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิต เช่น ระดับความเครียด ความพึงพอใจในการทำงาน และความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งขององค์กร ข้อมูลเหล่านี้ช่วยให้วัดแนวโน้มสุขภาพใจของพนักงานได้อย่างชัดเจนและเปรียบเทียบได้กับมาตรฐานภายนอก ใช้แนวทาง “สมัครใจ” ในช่วงเริ่มต้นของการประเมิน ซึ่งเป็นกลยุทธ์ที่สร้างบรรยากาศของความไว้วางใจและลดแรงกดดันทางอารมณ์ ส่งผลให้พนักงานกล้าเปิดเผยปัญหาสุขภาพใจอย่างตรงไปตรงมา เช่น ความเครียด ความไม่พอใจในงาน หรือภาวะหมดไฟ พร้อมกันนี้ได้วางแผนพัฒนาระบบประเมินสุขภาพใจจากเชิงคุณภาพไปสู่เชิงปริมาณในอนาคต

6. มีแผนการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กรที่ครอบคลุมตามเป้าหมาย

แผนดำเนินงานมีการออกแบบกิจกรรมที่หลากหลาย ทั้งกีฬา ชมรม กิจกรรมที่เน้นสุขภาพจิต สร้างความสัมพันธ์และลดความเครียด นอกจากนี้ยังมีการเก็บข้อมูลสุขภาพเชิงจิตใจ เช่น การวางแผนประเมินโดยใช้เครื่องมือจากกรมสุขภาพจิต ซึ่งแสดงถึงแผนงานที่ครอบคลุมในระยะยาว มีแผนการดำเนินงานที่ครอบคลุมตามเป้าหมาย

7. มีกระบวนการ ผลลัพธ์ และแนวทางการดำเนินงานที่ดี

ใช้แนวทางแบบมีส่วนร่วม สร้างกิจกรรมที่พนักงานเป็นผู้ร่วมออกแบบและดำเนินการ ทำให้เกิดความรู้สึกเป็นเจ้าของและส่งเสริมสุขภาวะทางใจโดยตรง นอกจากนี้ยังเน้นการสื่อสารกับพนักงานว่า “คุณจะได้อะไรจากโครงการนี้” แทนที่จะเน้นว่าองค์กรได้อะไร ส่งผลให้เกิดความร่วมมือและแรงจูงใจจากภายใน ซึ่งเป็นกลยุทธ์ที่ดีต่อสุขภาวะจิตใจระยะยาว แม้ผลลัพธ์ด้านจิตใจจะประเมินได้ยากในระยะสั้น แต่มีการเก็บข้อมูลพื้นฐานอย่างต่อเนื่องและมีการวางแผนใช้เครื่องมือวัดสุขภาวะจากหน่วยงานภายนอก เช่น สสส. และกรมสุขภาพจิต ช่วยให้พนักงานได้รับรู้ผลประโยชน์จากกิจกรรม โดยเฉพาะในด้านความสุข ความผูกพัน และความสัมพันธ์ที่ดีในที่ทำงาน ซึ่งเป็นผลลัพธ์ด้านจิตใจที่ชัดเจน

8. มีกระบวนการติดตาม มีเครื่องมือ หรือระบบสนับสนุนการประเมินผล

มีการประเมินต่อเนื่อง พร้อมปรับเปลี่ยนเครื่องมือและวิธีการให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม เช่น การใช้แบบสอบถาม ความสมัครใจในการตอบ และการเก็บข้อมูลอย่างไม่กดดัน นอกจากนี้ยังมีการสื่อสารผลประเมินโดยเน้นประโยชน์ที่พนักงานได้รับ เช่น ความเครียดลดลง การนอนหลับดีขึ้น หรือรู้สึกมีพลังงานมากขึ้น ซึ่งเป็นการสะท้อนผลลัพธ์ที่ส่งตรงต่อใจของพนักงาน

9. วิเคราะห์ผลการประเมิน และนำไปใช้ต่อยอดเพื่อการพัฒนา

นำผลการประเมินไปใช้พัฒนาโครงการสุขภาวะให้เหมาะสม เช่น การจัดกิจกรรมบริหารจิต ปรับกิจกรรมให้สอดคล้องกับสภาพจิตใจของพนักงานในแต่ละช่วงเวลา และเน้นกิจกรรมที่สร้างความผ่อนคลาย สร้างแรงจูงใจจากภายใน รวมทั้งส่งเสริมให้พนักงานรู้สึกมีคุณค่าในองค์กร ผลการประเมินยังถูกนำไปเสนอต่อผู้บริหารเพื่อขอการสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง เป็นการตอกย้ำว่า “สุขภาพใจ” คือทรัพยากรสำคัญขององค์กรที่ต้องได้รับการลงทุน

กิจกรรมส่งเสริมสุขภาวะด้านสุขภาพจิต

• กิจกรรม "Seagull x Michelin" ให้พนักงานได้ร่วมรับประทานอาหารกับผู้บริหาร ผู้บริหารได้มีโอกาสดูแลพูดคุยกับพนักงานอย่างใกล้ชิด โดยจะจัดสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ตลอดทั้งปี
• กิจกรรม "Happy Free Day" ให้พนักงานแต่งกายทำงานได้อย่างอิสระและนอกกรอบ เพื่อลดความเครียดและผ่อนคลาย
• พื้นที่ผ่อนคลายกายและใจ Co-Working Space พร้อมมุมกาแฟและเก้าอี้ปรับนอน เพื่อให้พนักงานได้พักผ่อนและทำกิจกรรมร่วมกัน
• กิจกรรมทำบุญเลี้ยงพระ พาพนักงานและครอบครัวแต่งไทยไปทำบุญ เสริมสร้างความสงบทางจิตใจ
• กิจกรรม "Buddy & Budder ใครคือเธอที่แอบเทคแคร์ฉัน" เพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีและความใส่ใจระหว่างพนักงาน
• การส่งเสริมความสุขครอบครัว จัดกิจกรรมสงกรานต์ รดน้ำดำหัวขอพรผู้ใหญ่ และเปิดให้พนักงานนำคนในครอบครัวมาร่วมกิจกรรมที่บริษัทจัดขึ้น เช่น ชมรมแบดมินตัน หรือกิจกรรมพาพนักงานและครอบครัวแต่งไทยไปทำบุญ
• การส่งเสริมกิจกรรมทางกาย เพื่อผ่อนคลายร่างกายและจิตใจจากความเครียดในการทำงาน เช่น ชมรมแบดมินตัน ชมรมวิ่ง (Seagull Happy Running) กิจกรรม "Happy Time For Happy Body" ออกกำลังกายร่วมกันหลังเลิกงาน และมีห้องฟิตเนสที่หอพักพนักงาน
• การส่งเสริมสุขภาวะทางสังคมและสิ่งแวดล้อม สร้างความสุขใจจากการให้ บริจาคผลิตภัณฑ์และงบประมาณให้กับหน่วยงานราชการและโรงเรียนต่างๆ ให้พนักงานและครอบครัวร่วมบริจาคสิ่งของผ่านโครงการ "Seagull ช้อนความสุข" และ "กล่องปันกัน ปันของรักส่งน้องเรียน'" นอกจากนี้ยังเปิดให้วัดหรือชุมชนใกล้เคียงสามารถยืมผลิตภัณฑ์ของบริษัทไปใช้ในกิจกรรมของชุมชนได้

ผลลัพธ์และการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น

ก่อให้เกิดผลลัพธ์การเปลี่ยนแปลงที่จับต้องได้ในหลายมิติ

• บรรยากาศการทำงานผ่อนคลายขึ้นจากการแต่งกายที่อิสระและพื้นที่ Co-Working Space
• การส่งเสริมสุขภาพจิตสมบูรณ์ พนักงานเข้าร่วมกิจกรรม จำนวน 200 คน ผลการตรวจสุขภาพจิตพนักงานดีขึ้น 176 คน
• กิจกรรมส่งเสริมสุขภาวะปัญญา ผู้เข้าร่วมกิจกรรม จำนวน 200 คน เกิดผลลัพธ์ ผลสำรวจ Happy Brain เพิ่มขึ้นจาก 83.09% เป็น 86.84%
• กิจกรรมส่งเสริมความสุขครอบครัว ผู้เข้าร่วมกิจกรรม จำนวน 200 คน เกิดผลลัพธ์ ผลสำรวจ Happy Family เพิ่มขึ้นจาก 81.29% เป็น 88.46%
• กิจกรรมส่งเสริมความสุขตาม แนวทาง Happy 8 ผู้เข้าร่วมกิจกรรม จำนวน 200 คน เกิดผลลัพธ์ ผลสำรวจความสุข 8 ประการ เพิ่มขึ้นจาก 79.60% เป็น 84.67%

ปัจจัยความสำเร็จ

ปัจจัยภายใน

ปัจจัย 4M ส่งผลต่อกระบวนการดำเนินงานการเป็นองค์กรต้นแบบด้านสุขภาพจิต

• Manpower (บุคลากร) พนักงานทุกระดับมีส่วนร่วมในการสร้างสุขภาวะจิตใจ เช่น การเปิดรับอาสาสมัครเข้าร่วมคณะทำงานสุขภาวะ ส่งเสริมความรู้สึกเป็นเจ้าขององค์กร มีการจัดกิจกรรมร่วมกับครอบครัวบางส่วนเพื่อสร้างความอบอุ่น
• Machine (เครื่องมือและอุปกรณ์) ใช้ Google Form และระบบออนไลน์ในการเก็บข้อมูลสุขภาพจิต เช่น แบบสอบถาม ความพึงพอใจในกิจกรรม หรือการวัดผลเชิงคุณภาพจากมุมมองพนักงาน
• Material (วัตถุดิบ) จัดให้มีพื้นที่ใช้งานร่วมกัน เช่น ห้องฟิตเนส คอร์ทแบดมินตัน ห้องพักผ่อน หรือพื้นที่จัดกิจกรรมภายในโรงงาน ที่เอื้อต่อการผ่อนคลายและเสริมสร้างสุขภาวะจิตใจ
• Money (งบประมาณ) จัดสรรงบประมาณปีละประมาณ 4 ล้านบาท สำหรับกิจกรรมสร้างสุขภาวะ รวมถึงด้านจิตใจ เช่น จัดชมรมกีฬา จิตอาสา และการอบรมที่เน้น Soft Skill เช่น การฟังอย่างเข้าใจ หรือการบริหารอารมณ์

ปัจจัยภายนอก

ปัจจัย 6 ประการ (PESTEL) ส่งผลต่อกระบวนการดำเนินงานการเป็นองค์กรต้นแบบด้านสุขภาพจิต

• Political ความร่วมมือกับภาครัฐ เช่น กรมสุขภาพจิต หรือ สสส. สนับสนุนการใช้เครื่องมือวัดสุขภาวะอย่างเป็นมาตรฐาน อาจได้รับการส่งเสริมในระดับนโยบายสุขภาพแรงงาน
• Economic การลงทุนในสุขภาวะจิตใจช่วยลดต้นทุนทางอ้อม เช่น ลดการลาออก ลดความเครียดที่ทำให้ประสิทธิภาพลดลง ถือเป็นการลงทุนเพื่อเพิ่มผลผลิตในระยะยาว
• Social แนวโน้มสังคม ให้ความสำคัญกับความสมดุลชีวิตการทำงาน (Work-Life Balance) และสุขภาพจิต เช่น Generation Y และ Z คาดหวังให้องค์กรใส่ใจจิตใจพนักงานมากขึ้น
• Technological การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ เช่น การสำรวจความสุขผ่านระบบออนไลน์ ทำให้สามารถติดตามสุขภาวะจิตใจได้อย่างต่อเนื่องและเข้าถึงง่าย

กิจกรรมในอนาคตและสิ่งที่ต้องการสนับสนุน

มุ่งมั่นที่จะพัฒนาองค์กรให้เป็น "องค์กรสุขภาวะ" ต่อไปอย่างไม่หยุดยั้ง กิจกรรมและโครงการต่างๆ ที่จัดขึ้นมีเป้าหมายเพื่อสร้างความสุขอย่างยั่งยืนทั้งกายและใจของบุคลากร ในอนาคตบริษัทยังคงรักษาและพัฒนาโครงการสุขภาวะต่างๆ ที่ทำมาแล้วให้เกิดความต่อเนื่อง เพื่อสร้างสรรค์คุณภาพชีวิตที่ดีให้แก่พนักงานและสังคมโดยรวม และในปีหน้าต้องการเน้นเรื่องสุขภาพใจเพิ่มขึ้น เนื่องจากพบว่าการทำงานมีความเครียด พนักงานไม่มีที่ระบาย จึงต้องการจัดกิจกรรมการให้คำปรึกษา กิจกรรมการรับฟังอย่างลึกซึ้ง โดยในการจัดกิจกรรมใหม่ๆ ในมิติสุขภาพใจนี้ต้องการได้รับการสนับสนุนผู้เชี่ยวชาญ เช่น มีวิทยากรมาให้ความรู้ และการให้คำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต ฯลฯ

บริษัท ไทยสเตนเลสสตีล จำกัด พิสูจน์ให้เห็นว่า การสร้างองค์กรสุขภาวะไม่ใช่เพียงแค่กิจกรรม แต่คือการลงทุนในทรัพยากรมนุษย์ที่สำคัญที่สุด ซึ่งนำมาซึ่งความสุข ความภาคภูมิใจ และการเติบโตที่ยั่งยืนของทั้งองค์กรและสังคมโดยรวม