กิจกรรมเสริมสร้างทักษะ “การฟังอย่างลึกซึ้ง”

ระยะเวลาในการจัดกิจกรรม

: 1 – 1.30 ชั่วโมง (ปรับเวลาแต่ละช่วงตามความเหมาะสม)

อุปกรณ์

• นาฬิกาจับเวลา
• เครื่องให้สัญญาณเสียง
• ฟลิปชาร์ตไว้เขียนช่วงแลกเปลี่ยนประสบการณ์วงใหญ่

กระบวนการ

ขั้นนำ (5 นาที)

• จับคู่กับคนที่เราสบายใจที่สุด นั่งลงด้วยกันโดยมีพื้นที่ส่วนตัวที่คุยกันได้แบบไม่รบกวนคู่อื่นมากนัก
• ผู้นำกิจกรรม/กระบวนกรเกริ่นว่ากำลังจะฝึกเรื่องการฟังอย่างลึกซึ้ง

เตรียมร่างกาย (5 นาที)

• ให้แต่ละคู่นั่งหันหน้าเข้าหากัน และสร้างความเชื่อมโยงกัน เช่น นั่งใกล้ ๆ มองตา ส่งยิ้ม หรืออาจสัมผัสตัวกัน กอดกัน ทำความรู้สึกว่าคนข้างหน้าเป็นคนสำคัญที่สุดในโลก
• แต่ละคนกลับมาตั้งหลักกับตัวเอง (นั่งหันหน้าเข้าหากันเหมือนเดิม) โดยปรับท่านั่งให้สบาย แกนสันหลังตรง (ตั้งแต่กระหม่อมถึงก้นกบ) รับรู้ลมหายใจแบบปกติตามธรรมชาติสัก 5 ลมหายใจ แล้วลองหายใจให้ลึกขึ้นให้เต็มปอด กลั้นไว้ครู่หนึ่งแล้วระบายออกให้สุด 5 ลมหายใจ

เตรียมเรื่อง (3 นาที)

• หลับตาและนึกย้อนไปถึงวัยเด็ก ความสุข ครอบครัว ครู เพื่อน สัตว์เลี้ยง กิจกรรมที่ชอบทำ หรือใครบางคน การทำอะไรบางอย่างที่ทำให้เด็กน้อยคนนี้มีความสุข (สำหรับคนที่นึกไม่ออกก็ไม่เป็นไร ให้รู้สึกถึงลมหายใจและความรู้สึกที่เกิดขึ้นตอนนี้อย่างเป็นเพื่อนกับตัวเอง เราเองตอนนี้ที่อยู่เป็นเพื่อนกับเด็กน้อยคนนั้น) เลือกความทรงจำขึ้นมา 1 เรื่อง
• ตกลงกันว่าใครจะเป็นคนเล่า (A) และคนฟัง (B)

เล่าและฟังรอบแรก (10 นาที)

• A เล่าเรื่องของตัวเองให้ B ฟัง (7 นาที)
• B ฟังเหมือน A เป็นคนสำคัญที่สุดในโลก ปล่อยใจให้ว่างเพื่อรับฟังเต็มที่ ทำตัวเป็นกระจกหรือบ่อน้ำใส ๆ ถ้ามีความคิด ความสงสัย อยากถาม อยากแนะนำ ความชอบ ไม่ชอบ คำวิจารณ์ คำตัดสินต่าง ๆ ก็รับรู้แล้ววางไว้ แล้วฟังต่อ เกิดความคิดต่าง ๆ อีกก็รับรู้แล้ววางไว้ แล้วฟังต่อ ถ้ารู้สึกสิ่งใด ก็รับรู้ความรู้สึกที่เกิดขึ้น วางลง แล้วฟังต่อ
• เมื่อ A เล่าจบ ให้ B สะท้อนกลับสิ่งที่ได้ยินจาก A (3 นาที)

เล่าและฟังรอบสอง (13 นาที)

• กลับมาตั้งหลัก และให้ทำขั้นเตรียมร่างกายอีกครั้ง
• สลับ B เป็นคนเล่า (ขั้นตอนเหมือนรอบแรก)

สะท้อนตนเอง (7 นาที)

ให้แลกเปลี่ยนกับคู่ตัวเองว่าช่วงฝึกเกิดอะไรขึ้นบ้าง

• ความรู้สึก ความคิด เมื่อเป็นคนเล่า และเมื่อเป็นคนฟัง
• สิ่งที่เพื่อนทำได้ดี และสิ่งที่ตัวเองทำได้ดี
• ขอบคุณกันและกัน แล้วกลับเข้าวงใหญ่

แลกเปลี่ยนเรียนรู้วงใหญ่ (30 นาที)

• ชวนผู้ร่วมกิจกรรมสะท้อนประสบการณ์ในวงใหญ่ เกี่ยวกับความรู้สึก/ความคิด เมื่อเป็นคนเล่า และเมื่อเป็นคนฟัง
• ผู้นำกิจกรรม/กระบวนกร สอบถามเพิ่มเติมและช่วยจับประเด็นให้ชัดขึ้น และอาจถามต่อ เช่น การฟังแบบนี้ต่างจากการฟังปกติที่เคยฟังกันมาอย่างไร และส่งผลต่างกันอย่างไร
• ชวนวงช่วยกันสรุปหลักการของการฟังอย่างลึกซึ้งจากประสบการณ์

เคล็ดลับการออกแบบกิจกรรม

"ตระหนักถึงความสำคัญของการฟังอย่างลึกซึ้ง"

ทักษะการฟังเพื่อเข้าใจตนเองและเข้าใจผู้อื่น เป็นทักษะสำคัญในการทำงานสำหรับทุกองค์กร การฟังที่ดีลดความขัดแย้งจากการเข้าใจผิด ลดความขัดแย้งจากความคาดหวังหรือความต้องการไม่ตรงกัน เพราะการฟังที่ลึกซึ้งนั้นเกิดการรับรู้ไปถึงความต้องการของอีกฝ่าย ทำให้สามารถตอบสนองความต้องการนั้นได้ตรงเป้า ทำให้การทำงานร่วมกันราบรื่นยิ่งขึ้น

รับฟังผู้อื่นเพื่อรับฟังเสียงภายในตนเอง

เมื่อสามารถรับฟังผู้อื่นได้ดี ฟังอย่างเข้าใจความรู้สึกและลึกลงไปถึงความต้องการของอีกฝ่ายได้ เป็นจุดเริ่มต้นให้สามารถรับฟังเสียงจากภายในของตนเองได้เพิ่มขึ้น เพื่อเข้าใจความรู้สึก รับรู้ถึงความต้องการของตนเอง สามารถกลับมาดูแลความรู้สึกของตนเอง และดูแลความต้องการของตนเองให้ได้รับการตอบสนองและเติมเต็มเช่นกัน