บริษัท ซาบีน่า จำกัด มหาชน (สาขายโสธร) ผู้ผลิตและจำหน่ายชุดชั้นในที่มีชื่อเสียง โดยมีโรงงานอยู่ที่จังหวัดยโสธร มุ่งมั่นที่จะสร้างองค์กร Happy Workplace เพื่อพัฒนาทักษะการทำงานและคุณภาพชีวิตของพนักงานให้ดีขึ้น โดยพบปัญหาสำคัญด้านสุขภาวะของพนักงานคือ “ปัญหาเรื่องหนี้สินทั้งในและนอกระบบ” ซึ่งส่งผลกระทบต่อความสุขในการทำงาน จึงได้ตั้งเป้าหมายที่จะลดปัญหาหนี้สินเพื่อให้พนักงานมีเงินออมและมีความสุขในชีวิต นอกจากนี้ยังได้ขยายแนวคิดการสร้างสุขภาวะไปสู่มิติอื่น ๆ โดยเฉพาะด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อลดผลกระทบจากกิจกรรมการผลิตและสร้างสุขภาวะที่ดีให้กับพนักงานและชุมชน

กระบวนการดำเนินงานองค์กรสุขภาวะด้านมลพิษทางอากาศและสิ่งแวดล้อม

1. การกำหนดนโยบายสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร ได้แสดงความใส่ใจในด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาวะของพนักงาน โดยเริ่มจากการลดพฤติกรรมที่เป็นสาเหตุของโรค NCD และมลพิษภายในโรงงาน เช่น การจัดการขยะ และปรับปรุงสภาพแวดล้อมในสถานที่ทำงาน นโยบายที่เชื่อมโยงกับสุขภาวะรวมถึงการควบคุมคุณภาพอากาศภายในอาคาร และการสนับสนุนกิจกรรมรีไซเคิลเพื่อป้องกันมลพิษจากการเผาหรือกำจัดขยะผิดวิธี

2. คณะทำงานด้านการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร ตั้งคณะกรรมการสุขภาวะองค์กรเพียงชุดเดียวที่ดูแลทุกด้าน โดยในกรณีของมลพิษทางอากาศ คณะทำงานดังกล่าวมีหน้าที่ดูแลการจัดกิจกรรมคัดแยกขยะ การควบคุมฝุ่นในโรงงาน การประสานกับโรงพยาบาลและหน่วยงานด้านสุขภาพเพื่อป้องกันผลกระทบจากอากาศเสีย รวมถึงการให้ความรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมแก่พนักงาน ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคที่เกิดจากฝุ่นละอองหรือการระบายอากาศที่ไม่ดี

3. งบประมาณสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร งบประมาณที่ใช้ในโครงการสุขภาวะของบริษัทครอบคลุมถึงการจัดซื้อเครื่องมือ อุปกรณ์ และกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพพนักงาน โดยรวมถึงการจัดหาสื่อการเรียนรู้และอุปกรณ์รีไซเคิล ซึ่งช่วยลดปริมาณขยะที่อาจก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ นอกจากนี้ยังได้รับการสนับสนุนทรัพยากรบางส่วนจากหน่วยงานภาครัฐ ทำให้สามารถบริหารจัดการโครงการด้านสิ่งแวดล้อมได้ต่อเนื่อง

4. กำหนดเป้าหมายของการประเมินผลที่ชัดเจน

• ได้ตั้งเป้าหมายในการลดผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมรวมถึงมลพิษทางอากาศ ผ่านการดำเนินโครงการที่เน้นลดของเสียจากการผลิตและสร้างกิจกรรมให้พนักงานมีความรู้ด้านสุขภาวะและสิ่งแวดล้อม เช่น การสอนคัดแยกขยะและการจัดการวัสดุเหลือใช้ ซึ่งช่วยลดการเผาขยะในครัวเรือนหรือบริเวณรอบโรงงาน และสร้างจิตสำนึกเรื่องสิ่งแวดล้อมในพนักงานและชุมชน
• มีตัวชี้วัดที่ชัดเจน วัดผลได้ ใช้ตัวชี้วัดหลากหลาย เช่น ผลการประเมินความสุขพนักงาน (Happy Index) การลดค่าใช้จ่ายด้านค่ารักษาพยาบาล และการลดปริมาณขยะที่ส่งไปกำจัดด้วยวิธีเผา หรือการรายงานปริมาณขยะที่สามารถรีไซเคิลได้เป็นตัวชี้วัดทางอ้อมที่สะท้อนผลต่อคุณภาพอากาศ

5. แผนการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร

• มีแผนการดำเนินงานที่ครอบคลุมตามเป้าหมาย มีแผนงานประจำปีที่บรรจุโครงการด้านสุขภาวะและสิ่งแวดล้อมไว้โดยเฉพาะ เช่น โครงการธนาคารขยะ โครงการกล่องนมเพื่อบริจาค และกิจกรรมที่สนับสนุนการรีไซเคิลขยะในโรงงาน เพื่อลดของเสียที่อาจกลายเป็นแหล่งมลพิษทางอากาศหากกำจัดไม่ถูกวิธี นอกจากนี้ยังมีการออกแบบกิจกรรมให้สอดคล้องกับแนวทาง ESG และ SDGs
• แผนการดำเนินงานมีลักษณะบูรณาการ โดยวางแผนกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมในปฏิทินประจำปี เช่น กิจกรรมเก็บขยะแลกสินค้า การคัดแยกขยะภายในโรงงาน และการอบรมให้ความรู้ด้านสิ่งแวดล้อม การบรรจุกิจกรรมเหล่านี้ไว้ในแผนประจำปี ช่วยให้สามารถติดตามผล และลดมลพิษในสถานที่ทำงานได้อย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง

6. มีกระบวนการ ผลลัพธ์ และแนวทางการดำเนินงานที่ดี

• การดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กรอย่างต่อเนื่องโดยมีผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรม เช่น โครงการสะสมพอยท์แลกชุดชั้นในจากการเก็บขยะ ส่งผลให้มีการลดขยะที่อาจปล่อยสารพิษหรือฝุ่นสู่สิ่งแวดล้อม มีผลต่อการลดมลพิษทางอากาศในพื้นที่โรงงาน นอกจากนี้การประเมินผลด้วยเครื่องมือเช่น Happy Monitor และผลตรวจสุขภาพประจำปี แสดงให้เห็นว่าพนักงานมีสุขภาพดีขึ้น ซึ่งสะท้อนถึงสิ่งแวดล้อมที่ดีขึ้นในสถานที่ทำงาน
• มีกระบวนการดำเนินงานที่เชื่อมโยงหลายด้าน ได้แก่ การส่งเสริมการรีไซเคิลเพื่อลดการเผา การควบคุมการระบายอากาศในโรงงาน และการสร้างความรู้แก่พนักงานและครอบครัวเกี่ยวกับการลดมลพิษ กระบวนการเหล่านี้ไม่เพียงแต่ลดมลพิษทางอากาศภายในองค์กร แต่ยังขยายผลไปสู่ชุมชนโดยรอบ ทำให้องค์กรกลายเป็นต้นแบบด้านสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน
• มีกระบวนการติดตาม มีเครื่องมือ หรือระบบสนับสนุนการประเมินผล มีระบบติดตามผ่านการประเมินสุขภาพพนักงานทุก 6 เดือน ใช้เครื่องมือทางสุขภาพ เช่น biofeedback และแบบประเมินสุขภาวะ นอกจากนี้ยังมีการรวบรวมข้อมูลขยะที่นำกลับมารีไซเคิล ซึ่งสามารถใช้ต่อยอดในการวิเคราะห์ผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมได้ รวมถึงการวัดผลในเชิงกิจกรรมที่ช่วยลดการเผาและการปล่อยฝุ่นจากชุมชนและโรงงาน

7. วิเคราะห์ผลการประเมิน และนำไปใช้ต่อยอดเพื่อการพัฒนา ผลการดำเนินงานถูกนำไปวิเคราะห์ เช่น การลดค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพของพนักงาน และการเพิ่มรายได้จากวัสดุรีไซเคิล ซึ่งสะท้อนถึงการลดของเสียและการควบคุมมลพิษทางอากาศโดยอ้อม องค์กรใช้ผลวิเคราะห์เหล่านี้วางแผนโครงการใหม่ๆ ที่เน้นการมีส่วนร่วม เช่น ขยายกิจกรรมรีไซเคิลสู่ชุมชนรอบข้าง และการผลิตสินค้าจากวัสดุเหลือใช้ โดยตั้งเป้าลดมลพิษที่มีผลต่อสุขภาพทั้งของพนักงานและชุมชน

กิจกรรมส่งเสริมสุขภาวะด้านมลพิษทางอากาศและสิ่งแวดล้อม

บูรณาการกิจกรรมสุขภาวะด้านมลพิษทางอากาศและสิ่งแวดล้อมเข้ากับชีวิตประจำวันของพนักงาน โดยมีกิจกรรมหลักคือ “ระบบพอยท์แลกของรางวัล” เพื่อสร้างแรงจูงใจและส่งเสริมพฤติกรรมเชิงบวกด้านสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นรูปธรรม มีขั้นตอนการดำเนินงานดังนี้

• การสื่อสารและสร้างความเข้าใจ เริ่มต้นด้วยการสื่อสารให้เข้าใจถึงความสำคัญของการจัดการขยะและการรักษาสิ่งแวดล้อม แนะนำระบบพอยท์แลกของรางวัล เพื่อสร้างความตระหนักและเชิญชวนให้พนักงานเข้าร่วม
• การติดตั้งจุดคัดแยกขยะ มีการจัดตั้งจุดคัดแยกขยะอย่างเป็นระบบในบริเวณโรงงาน โดยแยกประเภทขยะที่สามารถรีไซเคิลได้ เช่น พลาสติก กระดาษ โลหะ และเศษวัสดุเหลือใช้จากการผลิต
• การสะสมพอยท์ พนักงานนำขยะที่คัดแยกแล้วมาแลกเป็นพอยท์ที่จุดรวบรวม โดยพอยท์ที่ได้รับจะคำนวณตามประเภทและน้ำหนักของขยะ ซึ่งเป็นกลไกที่กระตุ้นให้พนักงานเห็นคุณค่าของขยะ
• การนำพอยท์ไปแลกรางวัล พอยท์ที่สะสมไว้สามารถนำไปแลกของรางวัลที่หลากหลาย ซึ่งอาจรวมถึงสินค้าของซาบีน่าเอง หรือของใช้จำเป็นในชีวิตประจำวัน เพื่อให้พนักงานรู้สึกว่าการเข้าร่วมกิจกรรมนี้คุ้มค่าและเป็นประโยชน์โดยตรงต่อตนเอง
• การขยายผลสู่ครอบครัวและชุมชน โครงการไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในโรงงาน แต่ยังขยายแนวคิดไปสู่ครอบครัวของพนักงาน โดยส่งเสริมให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการแยกขยะและรีไซเคิล เพื่อสร้างสุขภาวะที่ดีให้แก่ชุมชนโดยรวม

กิจกรรมนี้สะท้อนให้เห็นถึงแนวคิดของ "เศรษฐกิจหมุนเวียน" ที่ซาบีน่านำมาปรับใช้ได้อย่างลงตัว โดยเปลี่ยนของเสียให้กลายเป็นทรัพยากรที่มีค่า และสร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อมให้แก่พนักงานในทุกระดับ

กิจกรรมส่งเสริมสุขภาพด้านอื่นๆ

• Happy Body สนับสนุนการออกกำลังกายและส่งเสริมการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์
• Happy Heart ส่งเสริมความมีน้ำใจ ความเอื้ออาทร และความห่วงใยระหว่างพนักงานและผู้บริหาร
• Happy Relax จัดให้มีโอกาสในการพักผ่อนและผ่อนคลาย
• Happy Money จัดการปัญหาหนี้สินให้พนักงาน โดยมีโครงการจัดตั้งกองทุนสวัสดิการพนักงานและสินเชื่อดอกเบี้ยต่ำ
• Happy Society ส่งเสริมให้พนักงานเข้าร่วมกิจกรรมเพื่อสังคมอย่างต่อเนื่อง เช่น การบริจาคโลหิตและมอบสิ่งของให้กับเด็กด้อยโอกาส

ผลลัพธ์และการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น

ด้านสุขภาวะด้านมลพิษทางอากาศและสิ่งแวดล้อม

• การจัดการขยะ ระบบพอยท์แลกของรางวัลช่วยลดปริมาณขยะในองค์กรได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• คุณภาพอากาศ การดำเนินงานช่วยลดผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและคุณภาพอากาศที่เกิดจากกิจกรรมการผลิตและการจัดการขยะภายในโรงงาน
• การขยายผล แนวคิดเรื่องการรีไซเคิลและเศรษฐกิจหมุนเวียนได้ขยายผลไปสู่ครอบครัวและชุมชนของพนักงาน

ผลลัพธ์ด้านอื่นๆ

• การลดปัญหาหนี้สิน ปัญหาหนี้สินของพนักงานลดลง พนักงานมีเงินเก็บและใช้ชีวิตอย่างมีความสุข
• การสร้างความผูกพัน โครงการสุขภาวะช่วยเพิ่มความผูกพันและลดการลาออกของพนักงาน
• การพัฒนาผลผลิต พนักงานที่มีความมั่นคงทางการเงินสามารถทำงานได้ดีขึ้น

ปัจจัยความสำเร็จ

• การสนับสนุนจากผู้บริหารระดับสูง การได้รับการสนับสนุนอย่างเต็มที่จากผู้บริหารระดับสูง รวมถึง CEO และเจ้าของบริษัท ดังที่กล่าวว่า "ถ้าผู้บริหารไม่เห็นด้วยหรือไม่สนับสนุน คือจบเลย" การที่ผู้บริหารไม่เพียงแต่อนุมัติงบประมาณ แต่ยังเข้าใจและเห็นคุณค่าของโครงการ เช่น การที่ CEO ใช้เงินส่วนตัว 4 ล้านบาทตั้งกองทุนอุ่นใจ แสดงถึงความมุ่งมั่นที่แท้จริงต่อสวัสดิการพนักงาน การสนับสนุนนี้ทำให้โครงการมีความมั่นคงและต่อเนื่อง ไม่ถูกยกเลิกเมื่อมีปัญหาทางการเงินหรือเปลี่ยนแปลงนโยบาย
• ระบบการประเมินผลที่ครอบคลุมและต่อเนื่อง พัฒนาระบบการประเมินผลที่มีความครอบคลุมทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ โดยใช้เครื่องมือหลากหลาย เช่น Happy Monitor, แบบประเมินความสุขพนักงาน, และผลตรวจสุขภาพประจำปี การติดตามผลแบบต่อเนื่องตั้งแต่ระยะสั้น (เดือนละ 2 ครั้ง) ระยะกลาง (ทุก 6 เดือน) จนถึงระยะยาว (ประจำปี) ทำให้สามารถปรับปรุงโครงการได้ทันท่วงทีและมีประสิทธิภาพ ข้อมูลที่ได้สามารถใช้ประกอบการตัดสินใจได้อย่างมั่นใจ
• ระบบแรงจูงใจที่สร้างสรรค์และมีประสิทธิภาพ การออกแบบระบบพอยท์และการแลกรางวัลที่เป็นผลิตภัณฑ์ของบริษัทเอง สร้างแรงจูงใจที่มีค่าจริงและประหยัดต้นทุน การที่พนักงานสามารถได้รับชุดชั้นในมูลค่า 700 บาทจากการสะสม 5 พอยท์ และสามารถนำไปขายต่อได้ สร้างแรงจูงใจที่ยั่งยืนและเพิ่มการมีส่วนร่วม ความสำเร็จของระบบนี้อยู่ที่รายละเอียดการดำเนินงานที่พนักงานสามารถเข้าถึงและใช้งานได้ง่าย
• ระบบการจัดการแบบบูรณาการ การใช้คณะกรรมการชุดเดียวสำหรับทุกโครงการเป็นการออกแบบที่ลดความซับซ้อนและเพิ่มประสิทธิภาพ ในทางปฏิบัติ คณะกรรมการเหล่านี้ได้รับการฝึกอบรมให้มีทักษะหลากหลาย ตั้งแต่การวางแผนโครงการ การสื่อสาร การจัดกิจกรรม ไปจนถึงการประเมินผล การมีผู้รับผิดชอบหลักที่มีประสบการณ์ 8 ปี ทำหน้าที่เป็น Mentor ให้กับคณะกรรมการและสร้างความต่อเนื่องในการดำเนินงาน การบรรจุโครงการในแผนประจำปีทำให้ทุกคนทราบกำหนดการล่วงหน้าและสามารถเตรียมตัวได้

บทเรียนการสร้างองค์กรสุขภาวะเริ่มต้นจากการแก้ไขปัญหาที่แท้จริงของพนักงาน ใช้จุดแข็งขององค์กรในการดำเนินงานอย่างเป็นระบบ การผสานการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมเข้ากับกิจกรรมสุขภาวะ ทำให้ไม่เพียงแต่สร้างความสุขและความมั่นคงในชีวิตให้แก่พนักงานจากการจัดการหนี้สินและคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น แต่ยังสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อสิ่งแวดล้อมรอบตัวด้วยการลดมลพิษและของเสียจากการผลิต ซาบีน่าจึงเป็นต้นแบบที่แสดงให้เห็นว่าการดูแลเอาใจใส่ทั้งคนทำงานและโลกที่เราอาศัยอยู่ควบคู่กันไป เป็นสิ่งสำคัญที่นำพาองค์กรไปสู่การเติบโตอย่างมั่นคงและมีคุณภาพในระยะยาว