สถานการณ์ขยะในประเทศไทยและความจำเป็นในการจัดการ

ประเทศไทยกำลังเผชิญกับวิกฤตขยะที่รุนแรง โดยข้อมูลจากกรมควบคุมมลพิษระบุว่า ประเทศไทยมีปริมาณขยะมูลฝอยมากกว่า 27 ล้านตันต่อปี หรือประมาณ 76,000 ตันต่อวัน แต่มีการนำกลับไปใช้ประโยชน์เพียง 9.5 ล้านตัน หรือคิดเป็นเพียง 35% เท่านั้น ขณะที่การจัดการขยะอย่างถูกสุขลักษณะยังทำได้เพียง 39% ที่เหลือถูกกำจัดอย่างไม่ถูกต้อง ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างรุนแรง

นอกจากนี้ ประเทศไทยถูกจัดอันดับเป็น 1 ใน 5 ประเทศที่ทิ้งขยะพลาสติกลงสู่ทะเลมากที่สุดในโลก ซึ่งส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศทางทะเลและความหลากหลายทางชีวภาพ ตลอดจนห่วงโซ่อาหารที่มนุษย์เองก็เป็นส่วนหนึ่งของระบบ

ความสำคัญขององค์กรธุรกิจต่อการจัดการปัญหาขยะ

องค์กรธุรกิจมีบทบาทสำคัญในการแก้ไขปัญหานี้ เนื่องจาก

1. ภาคธุรกิจเป็นผู้สร้างขยะรายใหญ่ องค์กรเป็นแหล่งกำเนิดขยะจำนวนมาก ทั้งจากกระบวนการผลิต บรรจุภัณฑ์ และกิจกรรมสำนักงาน

2. แรงกดดันจากกฎหมายและข้อบังคับ พระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ.2560 และแผนแม่บทการบริหารจัดการขยะมูลฝอยของประเทศ (พ.ศ.2559-2564) กำหนดให้มีการลดและคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง

3. กระแสความยั่งยืนในระดับโลก เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) โดยเฉพาะเป้าหมายที่ 12 เรื่องการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน ผลักดันให้องค์กรต้องใส่ใจการจัดการขยะมากขึ้น

4. ความต้องการของผู้บริโภคยุคใหม่ ผู้บริโภคชาวไทยมีความตระหนักด้านสิ่งแวดล้อมเพิ่มขึ้น โดยกว่า 75% ของผู้บริโภคเลือกสนับสนุนแบรนด์ที่มีความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม

5. ผลกระทบต่อต้นทุนและการเงิน การจัดการขยะที่ไม่มีประสิทธิภาพทำให้องค์กรสูญเสียทรัพยากรและมีต้นทุนการกำจัดขยะที่สูงขึ้น

หลักการสำคัญของการจัดการขยะในองค์กร

1. ลดการสร้างขยะ (Reduce)

การลดปริมาณขยะตั้งแต่ต้นทางเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงสุด ฝ่าย HR สามารถริเริ่มนโยบายสำนักงานไร้กระดาษ (Paperless Office) โดยส่งเสริมการใช้เอกสารอิเล็กทรอนิกส์แทนการพิมพ์ ปรับระบบการจัดเก็บเอกสารเป็นรูปแบบดิจิทัล และจัดหาระบบการลงนามอิเล็กทรอนิกส์ นอกจากนี้ควรทบทวนกระบวนการจัดซื้อโดยเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีบรรจุภัณฑ์น้อย หรือสามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ

2. การใช้ซ้ำ (Reuse)

ส่งเสริมวัฒนธรรมการใช้ซ้ำภายในองค์กร เช่น จัดหาแก้วน้ำแบบใช้ซ้ำได้ให้พนักงานแทนแก้วพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว จัดตั้งมุมแลกเปลี่ยนอุปกรณ์สำนักงานที่ยังใช้งานได้ และนำกล่องกระดาษหรือซองเอกสารกลับมาใช้ซ้ำ องค์กรอาจจัดกิจกรรม "Upcycling Workshop" เพื่อสอนพนักงานในการนำวัสดุเหลือใช้มาสร้างสรรค์เป็นสิ่งของที่มีประโยชน์

3. การรีไซเคิล (Recycle)

จัดวางระบบการคัดแยกขยะที่ชัดเจนและเข้าถึงง่าย โดยติดตั้งถังขยะแยกประเภทในจุดที่เหมาะสมทั่วทั้งองค์กร พร้อมป้ายอธิบายวิธีการคัดแยกที่ถูกต้อง ฝ่าย HR ควรประสานกับฝ่ายอาคารเพื่อสร้างความมั่นใจว่าขยะที่คัดแยกแล้วจะถูกส่งไปรีไซเคิลอย่างเหมาะสม และรายงานผลลัพธ์ให้พนักงานทราบเพื่อสร้างแรงจูงใจ

4. การจัดการขยะอินทรีย์

องค์กรสามารถจัดการขยะอินทรีย์จากโรงอาหารหรือพื้นที่พักผ่อนโดยการทำปุ๋ยหมัก จัดตั้งระบบการทำหมักปุ๋ยขนาดเล็กในสำนักงาน หรือร่วมมือกับเกษตรกรท้องถิ่นเพื่อนำขยะอินทรีย์ไปใช้ประโยชน์ อาจจัดโครงการ "ปลูกผักออร์แกนิค" ภายในองค์กรโดยใช้ปุ๋ยที่ได้จากการหมักขยะอินทรีย์

5. การสร้างจิตสำนึก

จัดอบรมและให้ความรู้แก่พนักงานเกี่ยวกับผลกระทบของขยะต่อสิ่งแวดล้อมและวิธีการจัดการขยะที่ถูกต้อง สร้างแรงจูงใจผ่านการประกวดแข่งขันระหว่างแผนกในการลดปริมาณขยะ และยกย่องพนักงานที่มีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในโครงการด้านสิ่งแวดล้อม

ผลประโยชน์จากการจัดการขยะในองค์กร

1. ลดต้นทุนการกำจัดขยะ

การลดปริมาณขยะและการนำกลับมาใช้ใหม่ช่วยลดค่าใช้จ่ายในการกำจัดขยะโดยตรง นอกจากนี้ยังช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายในการจัดซื้อวัสดุใหม่ เช่น การใช้กระดาษทั้งสองด้านสามารถลดต้นทุนการจัดซื้อกระดาษได้ถึง 50%

2. ส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กรที่รับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม

ในยุคที่ผู้บริโภคและนักลงทุนให้ความสำคัญกับความยั่งยืน การแสดงความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมช่วยยกระดับชื่อเสียงขององค์กร โดยสามารถสื่อสารความสำเร็จด้านการจัดการขยะผ่านรายงานความยั่งยืนประจำปีและช่องทางสื่อสารต่าง ๆ

3. สร้างความภูมิใจและจิตสำนึกที่ดีในหมู่พนักงาน

การมีส่วนร่วมในโครงการด้านสิ่งแวดล้อมช่วยเสริมสร้างความผูกพันของพนักงานต่อองค์กร พนักงานรู้สึกภาคภูมิใจที่ได้ทำงานในองค์กรที่มีความรับผิดชอบต่อสังคม และเกิดแรงจูงใจในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมส่วนตัวนอกเหนือจากในที่ทำงาน

4. ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

การจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการฝังกลบและเผาขยะ ลดมลพิษทางน้ำและดิน และช่วยอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ องค์กรสามารถติดตามและรายงานปริมาณการลดก๊าซเรือนกระจกจากมาตรการจัดการขยะเพื่อแสดงผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรม

การจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพไม่เพียงแต่เป็นการรักษาสิ่งแวดล้อม แต่ด้วยความร่วมมือของทุกฝ่ายและการริเริ่มที่สร้างสรรค์ องค์กรสามารถเปลี่ยนแปลงความท้าทายด้านขยะให้เป็นโอกาสในการสร้างมูลค่าและความยั่งยืนในระยะยาวได้