ยาเสพติดไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป คนวัยทำงานหลายคนกำลังเผชิญปัญหาที่ยากจะรับมือได้ เมื่อเพื่อนหรือคนในครอบครัวเข้าไปเกี่ยวข้องกับยาเสพติด ทำให้เกิดความเครียด ความกดดัน ไม่รู้จะรับมืออย่างไร แต่การเพิกเฉยอาจทำให้สถานการณ์เลวร้ายลง การเข้าไปช่วยอย่างเข้าใจและถูกวิธี อาจเป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงชีวิตคนหนึ่งได้เลยทีเดียว

1. สังเกตอย่างเข้าใจ ไม่ตัดสิน

หากเริ่มสังเกตว่าเขามีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลง เช่น

• ขาดงานบ่อย ผิดนัดบ่อย
• น้ำหนักลดลงผิดปกติ หงุดหงิดง่าย
• ตาลอย ขาดสมาธิ พูดจาสับสน
• หลีกเลี่ยงครอบครัวหรือเพื่อนร่วมงาน อย่าเพิ่งตีตราว่า “เขาเสพยาแน่ๆ”
• ให้เก็บข้อมูลจากพฤติกรรมโดยไม่เปิดเผยหรือประจาน

2. พูดคุยด้วยความจริงใจ ไม่ใช่การจับผิด

ถ้าคุณมั่นใจในความสัมพันธ์ เช่น เป็นเพื่อนสนิท พี่น้อง หรือเพื่อนร่วมงานที่เขาไว้ใจ ลองเปิดบทสนทนาแบบอ่อนโยน เช่น “ช่วงนี้ดูเหนื่อยๆ นะ มีอะไรอยากเล่าให้ฟังไหม?” “เราเป็นห่วงนะ ถ้ามีอะไรที่อยากให้ช่วย บอกเราได้เลย” หลีกเลี่ยงคำพูดแรงๆ เช่น “เสพยาหรือเปล่า?” หรือ “อย่าไปยุ่งกับยาอีกนะ!” เพราะจะทำให้เขายิ่งปิดกั้นตัวเองสูงขึ้น

3. รับฟังอย่างไม่ตัดสิน

หากเขาเปิดใจยอมรับว่าเกี่ยวข้องกับยาเสพติดแล้ว สิ่งสำคัญที่สุดคือ "อย่ารีบสั่งสอนหรือกล่าวโทษ" แต่ให้พูดในลักษณะให้กำลังใจ เช่น “เราดีใจที่เธอกล้าพูดออกมา เราอยู่ตรงนี้เพื่อช่วยนะ”

4. แนะนำแหล่งช่วยเหลือที่ปลอดภัย

หากเขาต้องการเลิกเสพ หรืออยากรับคำปรึกษา สามารถแนะนำช่องทางต่อไปนี้

• สายด่วน ป.ป.ส. 1165 ให้คำปรึกษาฟรี ตลอด 24 ชั่วโมง
• โรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข มีศูนย์ฟื้นฟูผู้ติดยา
• คลินิกสุขภาพจิต / นักจิตวิทยา สำหรับผู้ที่ยังอยู่ในระยะเริ่มต้น

หลีกเลี่ยงการพาไปสถานที่จับกุมหรือข่มขู่ให้บำบัด เพราะอาจทำให้เขาปิดตัวและไม่ไว้ใจอีกเลย

5. เคารพความลับ ไม่เปิดเผยกับคนอื่นโดยไม่จำเป็น

หากคุณรู้ว่าเขากำลังรับการบำบัดหรือเลิกยา จงเคารพความเป็นส่วนตัว และอย่าเผยแพร่เรื่องนี้กับผู้อื่นในองค์กรหรือในครอบครัว เพราะอาจทำให้เขารู้สึกถูกตีตราและกลับไปสู่วงจรเดิม

6. อยู่เคียงข้างอย่างสม่ำเสมอ ไม่ใช่แค่ครั้งเดียว

การเลิกยาไม่ใช่เรื่องง่าย อาจมีการกลับไปเสพอีกหลายครั้ง แต่กำลังใจจากคนใกล้ชิดเป็นปัจจัยสำคัญที่สุด อย่าทิ้งเขาเพียงเพราะเขาล้ม จงให้โอกาสใหม่ และช่วยพาเขาเดินไปข้างหน้าอีกครั้ง

เราทุกคนมีส่วนร่วมบรรเทาปัญหายาเสพติดได้

ไม่ว่าคุณจะเป็นเพื่อนร่วมงาน พี่น้อง หรือหัวหน้าทีม การเอาใจใส่คนรอบตัวอย่างเข้าใจ สามารถช่วยพวกเขา “หยุดยาเสพติดก่อนจะสาย” สังคมจะน่าอยู่ขึ้น ถ้าเราหยุดตัดสินกัน และเริ่มต้นช่วยเหลือกัน ยื่นมือให้แทนที่จะชี้นิ้ว เพราะ “การเริ่มต้นใหม่” ของใครบางคน อาจมาจากคำพูดที่ส่งกำลังใจและความเข้าใจของคุณ