เมื่อเล็งเห็นว่าสุขภาพจิตของพนักงานส่งผลกระทบต่อองค์กร หากไม่มีความสุขในการทำงานประสิทธิภาพการทำงานอาจลดลง เกิดการทำงานแบบขอไปที มีภาวะหมดไฟในการทำงาน และอาจนำไปสู่การลาออกได้ บริษัท ไทยประสิทธิ์เท็กซ์ไทล์ จำกัด ได้มีการสำรวจระดับความเครียดของพนักงาน และจัดกิจกรรมหลากหลายและต่อเนื่องเพื่อส่งเสริมสุขภาพจิตที่ดีลดภาวะความเครียด อาทิ โครงการ Mini MIO (Mindfulness in Organization: MIO) กิจกรรมทำสมาธิ การอบรมให้ความรู้ และกิจกรรมสร้างความสุขและความอบอุ่นในครอบครัวและองค์กรตามแนวทาง Happy 8 มีการปรับกิจกรรมให้เข้ากับลักษณะการทำงานของพนักงานกะของโรงงาน โดยมีเป้าหมายในการส่งเสริมให้พนักงานมีสุขภาพกายและใจที่ดี สร้างบรรยากาศการทำงานที่ลดภาวะความเครียด เพิ่มความสุขในการทำงาน ซึ่งช่วยลดอัตราการลาออกและเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานได้

กระบวนการดำเนินงานองค์กรต้นแบบด้านสุขภาพจิต

1. การกำหนดนโยบายสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร มีนโยบายองค์กรสุขภาวะอย่างเป็นทางการตั้งแต่ปี 2567 พัฒนาและต่อยอดจากกิจกรรมสุขภาวะที่ดำเนินการมาก่อนหน้านี้แล้วมากกว่า 10 ปี ผู้บริหารมองว่าสุขภาพของพนักงานมีผลต่อการทำงานขององค์กร และสนับสนุนให้นโยบายเป็นที่รับทราบของพนักงานทุกคน

2. คณะทำงานด้านการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร มีการจัดตั้งทีม Happy Workplace อย่างเป็นระบบ มีตัวแทนจากทุกหน่วยงาน เช่น HR, จป., ฝ่ายผลิต ฯลฯ โดยคัดเลือกจากผู้ที่มีจิตอาสาและแรงจูงใจในการขับเคลื่อนงาน มีการประชุมและวางแผนร่วมกันอย่างสม่ำเสมอ

3. งบประมาณสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากผู้บริหารโดยตรง มีความเข้าใจเรื่องสุขภาวะในเชิงกลยุทธ์ แม้ไม่มีงบประมาณจากภายนอก แต่สามารถดำเนินงานต่อเนื่องได้ และยังมีข้อเสนอว่าหากได้งบจากหน่วยงานภายนอกจะช่วยเสริมกิจกรรมได้มากขึ้น

4. กำหนดเป้าหมายของการประเมินผลที่ชัดเจน

• กำหนดเป้าหมายการประเมินผลไว้อย่างชัดเจน ตรงไปตรงมา สอดคล้องกับปัญหาสุขภาพจริงในองค์กร ทำให้การประเมินไม่หลุดกรอบไปจากบริบทขององค์กร
• มีตัวชี้วัดที่ชัดเจน วัดผลได้ ใช้ตัวชี้วัดที่เป็นรูปธรรมและวัดผลได้จริง เช่นอัตราการลด BMI ผลลัพธ์จากกิจกรรม เช่น ลดน้ำหนัก ลดการเบิกน้ำตาล/ครีมเทียม ความสุขในองค์กร ใช้ Happinometer/Happy 8 การเข้าร่วมกิจกรรม (เชิงปริมาณ) และผลลัพธ์ (เชิงคุณภาพ) การประเมินความเครียด แบ่งระดับชัดเจน (น้อย-มากที่สุด) ระดับความสุขในองค์กร

5. แผนการดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร

• มีแผนการดำเนินงานที่ครอบคลุมตามเป้าหมาย วางแผนงานส่งเสริมสุขภาวะไว้อย่างเป็นระบบ ครอบคลุมทั้งด้านสุขภาพกาย สุขภาพจิต และสังคม
• แผนครอบคลุม “ทุกกลุ่มเป้าหมาย” ไม่ตกหล่นพนักงานกลุ่มใดแม้แต่กะกลางคืน จัดกิจกรรมหมุนเวียนทุกเดือนเพื่อครอบคลุมพนักงานทุกกะ
• กำหนดเป้าหมายและตัวชี้วัดชัดเจนทุกกิจกรรม เชื่อมโยงเป้าหมายกับกิจกรรมโดยตรง เช่น ถ้าปัญหาคือออฟฟิศซินโดรม ก็มีกิจกรรมขยับร่างกายเวลา 15.00 น. ทุกวัน เป็นต้น
• มีแผนรองรับความหลากหลายของพนักงาน มีแผนรองรับกลุ่มเสี่ยง เช่น ทำสื่อสองภาษาเพื่อแรงงานข้ามชาติ

6. มีกระบวนการ ผลลัพธ์ และแนวทางการดำเนินงานที่ดี

• การดำเนินงานสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กรอย่างต่อเนื่องโดยมีผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรม ดำเนินการมาเกิน 10 ปี และมีการปรับกิจกรรมตาม feedback เช่น ยกเลิกกิจกรรมรวมพลยิ้มที่ใช้เวลามาก ใช้แนวทางบูรณาการร่วมกับงานปกติของแต่ละฝ่าย และเปิดบ้านเป็นศูนย์เรียนรู้ให้กับหน่วยงานอื่น สนับสนุนการเป็นต้นแบบให้ SMEs อื่นๆ
• มีกระบวนการติดตาม มีเครื่องมือ หรือระบบสนับสนุนการประเมินผล มีการสำรวจสุขภาพ ตรวจสุขภาพประจำปี และเก็บข้อมูลพฤติกรรมสุขภาพทุกปี ใช้เครื่องมือวัดเฉพาะทาง เช่น Happinometer/Happy 8, แบบประเมินความพึงพอใจ, การประเมินความเครียด, ประเมินผลการอบรม ระบบติดตามผลลัพธ์เชิงพฤติกรรม เช่น การเปลี่ยนแปลงการบริโภคอาหารและน้ำหวานต่างๆ มีทีมติดตามและวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อปรับกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง

7. วิเคราะห์ผลการประเมิน และนำไปใช้ต่อยอดเพื่อการพัฒนา

• นำข้อมูลประเมินไปใช้ปรับปรุงกิจกรรมทันที เช่น พบว่ากลุ่มใดไม่ออกกำลังกาย ก็ออกแบบกิจกรรมใหม่
• กรณีเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสำเร็จ เช่น เปลี่ยนจากดื่มกาแฟใส่น้ำตาลเป็นกาแฟดำ นำไปสื่อสารขยายผล
• นำเรื่องราวพนักงานต้นแบบมาเป็นแรงบันดาลใจสร้างแรงจูงใจในองค์กร
• มีการประเมินผลสัมฤทธิ์จากกิจกรรม เช่น กิจกรรม “Mini MIO” ลดอุบัติเหตุ, ลดความเครียด ฯลฯ

กิจกรรมส่งเสริมสุขภาวะด้านสุขภาพจิต

โครงการ Mini MIO (Mini Mindfulness in Organization)

สร้างสุขด้วยสติในองค์กร ให้ความสำคัญกับการดูแลสุขภาพจิตของพนักงานอย่างจริงจัง ผ่านการบูรณาการหลักการ “เจริญสติ” เข้ากับวิถีการทำงานประจำวัน โดยมีโครงการหลักซึ่งถูกออกแบบมาเพื่อเป็นเครื่องมือในการสร้างวินัยภายในใจคน และช่วยลดภาวะความเครียดของพนักงานได้อย่างเป็นรูปธรรม กิจกรรมภายใต้โครงการนี้ประกอบด้วย

• การฝึกสมาธิ 5 นาทีก่อนเริ่มงานและก่อนการประชุม ถือเป็นกิจวัตรที่สำคัญ พนักงานทุกคนจะใช้เวลาสั้นๆ ในการนั่งสมาธิ เพื่อปรับคลื่นสมองให้เข้าสู่ภาวะสงบและมีสติ ทำให้พร้อมรับมือกับงานที่ท้าทายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น และเป็นการปรับอารมณ์ก่อนเริ่มการประชุม
• กิจกรรม "10 วลีเด็ด" เพื่อส่งเสริมการสื่อสารเชิงบวกในองค์กร โดยใช้ประโยคที่สร้างสรรค์และให้กำลังใจ รูปแบบกิจกรรมคือ ทำป้ายวลีเด็ด 10 วลี มีทั้งภาษาไทยและภาษาพม่า จัดขึ้นเดือนละ 1 ครั้ง ให้มีการส่งมอบป้ายวลีเด็ดให้เพื่อนร่วมงาน หัวหน้างาน หรือใครก็ได้ที่อยากจะมอบ หรืออยากบอกอะไร เช่น "ฉันให้เกียรติคุณ" "ฉันภูมิใจในตัวคุณ" และ "คุณทำได้" ซึ่งช่วยลดความตึงเครียดและความขัดแย้งในการทำงาน
• เวิร์กช็อปเพื่อความอบอุ่นในครอบครัว จัดขึ้นเพื่อให้พนักงานได้ใช้เวลากับครอบครัว และนำความสุขจากการทำงานไปต่อยอดในชีวิตส่วนตัว ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดที่ว่าความสุขในการทำงานจะส่งผลต่อความสุขในชีวิตส่วนตัวด้วย
• การติดตามผลด้วยเครื่องมือ Happy 8 มีการประเมินและติดตามผลด้านสุขภาพจิตของพนักงานอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ทราบถึงระดับความเครียดและสุขภาพจิตโดยรวม นำข้อมูลไปใช้ในการวางแผนและปรับปรุงกิจกรรมให้ตรงกับความต้องการของพนักงานมากที่สุด

กิจกรรมส่งเสริมสุขภาพด้านอื่นๆ

การส่งเสริมกิจกรรมทางกายและการลดน้ำหนัก

• จัดประกวดลดน้ำหนักและลด BMI พร้อมทั้งส่งเสริมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ มีพนักงานเข้าร่วมจำนวน 36 คน และลดน้ำหนักได้ตามเกณฑ์ทุกคน
• จัดกิจกรรมเต้นแอโรบิกหลังเลิกงาน
• ส่งคลิปความรู้และจัดกิจกรรมขยับร่างกายยืดเหยียดช่วงบ่ายสามทุกวัน เพื่อป้องกันออฟฟิศซินโดรม

การส่งเสริมความอบอุ่นครอบครัว

• จัดกิจกรรมบอกรักแม่ด้วยการ์ดแทนใจ
• แจกของขวัญวันเด็กให้กับลูกพนักงาน
• จัดกิจกรรมวันเกิดพนักงานเดือนละครั้ง พนักงานหลายคนบอกว่าไม่เคยมีวันเกิดเป็นของตนเองเลย สะท้อนถึงความรู้สึกที่ได้รับการใส่ใจและเห็นคุณค่าจากองค์กร

กิจกรรมเพื่อความสุขตามแนวทาง Happy 8

• จัดตลาดนัดในโรงงานเพื่อส่งเสริมรายได้พนักงาน
• ปลูกผักสวนครัวปลอดสารพิษ และมีแผนขยายไปสู่การเลี้ยงปลา เลี้ยงกบ และจิ้งหรีด
• ปลูกดอกดาวเรืองเพื่อสร้างความสามัคคี
• บริจาคสิ่งของที่ไม่ใช้แล้วในกิจกรรม “คุณเหลือ เราขอ”

ผลลัพธ์และการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น

มิติสุขภาพจิต: สร้างความสุข ลดความเครียด

• ระดับความเครียดลดลง จากการสำรวจความเครียดของพนักงานที่เข้าร่วมโครงการ Mini MIO จำนวน 253 คน พบว่ามีระดับความเครียดลดลงอย่างมีนัยสำคัญ โดยกลุ่มที่มีความเครียดน้อยเพิ่มขึ้นเป็น 22.02% ในขณะที่กลุ่มที่มีความเครียดมากที่สุดลดลงเหลือเพียง 6.03% ซึ่งแสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพของกิจกรรมที่เน้นการฝึกสติและสร้างความสงบภายในใจ
• ความขัดแย้งในองค์กรลดลง กิจกรรม "10 วลีเด็ด" และการสื่อสารเชิงบวกที่ได้รับการส่งเสริมในองค์กรส่งผลให้ความสัมพันธ์ระหว่างเพื่อนร่วมงานและผู้บริหารดีขึ้น ลดความเข้าใจผิดและความขัดแย้งที่อาจเกิดขึ้นจากการสื่อสาร
• อุบัติเหตุจากการทำงานลดลง ผลพวงจากการมีสติที่เพิ่มขึ้น ส่งผลโดยตรงต่อการปฏิบัติงาน โดยพบว่าอุบัติเหตุจากการทำงานลดลง 33.33% เมื่อเทียบกับปี พ.ศ. 2565
• ความสุขในการทำงานเพิ่มขึ้น พนักงานที่เข้าร่วมโครงการรู้สึกมีความสุขมากขึ้นและมีทัศนคติเชิงบวกต่อการทำงาน ซึ่งเป็นผลจากสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการทำงานที่ดีและกิจกรรมที่ช่วยผ่อนคลายความเครียด
• อัตราการลาออกลดลง การที่พนักงานมีสุขภาพจิตที่ดีขึ้น มีความสุขในการทำงาน และรู้สึกผูกพันกับองค์กรมากขึ้น ส่งผลให้อัตราการลาออกลดลง แสดงให้เห็นว่าการลงทุนในสุขภาวะของพนักงานเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าและส่งผลดีต่อการรักษาบุคลากรที่มีคุณภาพไว้กับองค์กร

มิติสุขภาพกาย: สร้างเสริมความแข็งแรง

• น้ำหนักลดลง การจัดกิจกรรมประกวดลดน้ำหนักช่วยกระตุ้นให้พนักงานหันมาใส่ใจสุขภาพและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ มีกรณีศึกษาพนักงานลดน้ำหนักได้ 11.4 กิโลกรัมภายใน 3 เดือน
• เพิ่มกิจกรรมทางกาย เกิดการเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพอย่างเป็นรูปธรรม กิจกรรมเต้นแอโรบิกหลังเลิกงานช่วยให้พนักงานได้ผ่อนคลายและออกกำลังกาย ทำให้มีสุขภาพที่แข็งแรงขึ้น

มิติสังคมและสิ่งแวดล้อม: สร้างความสามัคคีและจิตสำนึก

• ความสัมพันธ์ในองค์กรดีขึ้น กิจกรรมอย่าง "ตลาดนัดในโรงงาน" และ "กิจกรรมหลอดลุ้นโชค" ช่วยสร้างบรรยากาศแห่งความสามัคคีและความร่วมมือ ทำให้พนักงานรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งขององค์กร
• จิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม การปลูกผักในพื้นที่โรงงานช่วยสร้างความผ่อนคลายและปลูกฝังจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อมให้กับพนักงาน

มิติสุขภาวะปัญญา: พัฒนาศักยภาพ

• ความรู้เพิ่มขึ้น การจัดอบรมให้ความรู้แก่พนักงานอย่างต่อเนื่อง ทำให้ทุกคนมีความรู้และทักษะที่เพิ่มขึ้น ซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ปัจจัยความสำเร็จ

1. การสนับสนุนอย่างเต็มที่จากผู้บริหาร

• นโยบายที่ชัดเจน ผู้บริหารระดับสูงมีวิสัยทัศน์ที่มุ่งมั่นในการสร้างสุขภาวะองค์กร และประกาศนโยบายอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2567 เพื่อแสดงถึงความมุ่งมั่นในการขับเคลื่อนโครงการอย่างต่อเนื่อง
• การลงทุนที่คุ้มค่า ผู้บริหารเชื่อมั่นว่าการลงทุนในสุขภาพและความสุขของพนักงานคือการลงทุนที่คุ้มค่าที่สุด ซึ่งช่วยสร้างความเชื่อมั่นและแรงจูงใจให้กับทีมงานและพนักงานทุกคน
• การเป็นแบบอย่าง ผู้บริหารเข้าร่วมและให้ความสำคัญกับกิจกรรมต่างๆ ทำให้พนักงานเห็นถึงความจริงจังและตั้งใจขององค์กร

2. ทีมงานสร้างสุขที่เข้มแข็งและทุ่มเท

• ความเต็มใจและตั้งใจ ทีมงานขับเคลื่อนโครงการด้วยความเต็มใจและไม่มีการบังคับ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้กิจกรรมต่างๆ ดำเนินไปได้อย่างราบรื่นและต่อเนื่อง
• ความเชี่ยวชาญ มีการเชิญผู้เชี่ยวชาญจากภายนอกมาให้ความรู้และแนวทางที่ถูกต้อง ทำให้โครงการมีทิศทางที่ชัดเจนและมีประสิทธิภาพ

3. การบูรณาการวัฒนธรรมองค์กร

• สุขภาวะคือวิถีชีวิต บูรณาการการส่งเสริมสุขภาวะเข้ากับวัฒนธรรมองค์กรในทุกมิติ ทั้งกาย ใจ สังคม และปัญญา
• การสร้างความผูกพัน กิจกรรมที่หลากหลายช่วยสร้างความรู้สึกผูกพันและความสุขในการทำงาน ทำให้พนักงานอยากเป็นส่วนหนึ่งขององค์กร

4. การใช้ข้อมูลเป็นเครื่องมือในการทำงาน (Data-driven Approach)

• การสำรวจและติดตามผล มีการสำรวจความต้องการและความพึงพอใจของพนักงานอย่างต่อเนื่อง เพื่อนำมาปรับปรุงกิจกรรมให้ทันสมัยและตรงกับความต้องการที่แท้จริง
• การวัดผลที่จับต้องได้ ใช้เครื่องมือมาตรฐานในการวัดผล เช่น Happy 8 ทำให้สามารถนำเสนอผลลัพธ์เชิงปริมาณที่ชัดเจน (เช่น อัตราความเครียดและอุบัติเหตุที่ลดลง) เพื่อยืนยันความสำเร็จของโครงการ

5. การสร้างคุณค่าร่วมกัน (Co-creation)

• พนักงานมีส่วนร่วม เปิดโอกาสให้พนักงานมีส่วนร่วมในการคิดและดำเนินกิจกรรม ทำให้ทุกคนรู้สึกเป็นเจ้าของร่วมและมีความสุขกับการทำงานร่วมกันมากขึ้น
• "สุขผู้ให้ อิ่มใจผู้รับ" แนวคิดนี้สะท้อนถึงวัฒนธรรมการแบ่งปันและความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ในองค์กร สร้างบรรยากาศการทำงานที่เป็นมิตรและอบอุ่น

การสร้างองค์กรสุขภาวะด้านสุขภาพจิตเป็นรากฐานที่มั่นคงสำหรับอนาคต บริษัทยังคงมุ่งมั่นที่จะพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยมีแผนขยายโครงการปลูกผักสวนครัวไปสู่การเลี้ยงปลา เลี้ยงกบ และจิ้งหรีด เพื่อเป็นแหล่งอาหารที่ยั่งยืนและปลอดภัยสำหรับพนักงาน การดำเนินงานเหล่านี้ยังคงเชื่อมโยงกับการส่งเสริมสุขภาพจิต เพราะกิจกรรมร่วมกันจะช่วยลดความเครียด สร้างความผ่อนคลาย และเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในองค์กร แสดงให้เห็นถึงวิสัยทัศน์ที่กว้างไกลในการเป็นองค์กรแห่งความสุขที่แท้จริงและเติบโตอย่างยั่งยืน